Nghề ‘hot’ hơn cả kỹ sư phần mềm, nhận lương trung bình hơn 4 tỷ đồng/năm, là xuất phát điểm hoàn hảo nếu muốn thăng tiến lên làm CEO
Trong giới công nghệ, kỹ sư phần mềm không phải là vị trí hot nhất.
7 năm trước, Elle đã nhận một công việc trong ngành công nghệ, đúng vào thời điểm nghề “quản lý sản phẩm” (PM) đang "nóng". Mặc dù kể từ đó trải qua rất nhiều công ty với rất nhiều trải nghiệm khác nhau, nhưng có một điều Elle vẫn nhất quán: Vị trí PM bị xung đột với các nhóm khác.
Quản lý sản phẩm đóng vai trò là cầu nối giữa các kỹ sư, nhân viên bán hàng, đại lý dịch vụ khách hàng và nhân viên ở các phòng ban khác, và việc khiến họ làm việc cùng nhau để xây dựng các sản phẩm mà mọi người thực sự cần có thể gây chia rẽ.
Người quản lý sản phẩm đã trở thành một nhân vật quyền lực, được trả lương cao và gây chia rẽ. Tại một số công ty công nghệ, các đồng nghiệp thường gọi họ bằng một biệt danh vừa trìu mến vừa khinh miệt: "mini-CEO" của các sản phẩm mà họ quản lý. CEO Sundar Pichai của Google, Satya Nadella của Microsoft và Neal Mohan của YouTube đều là những người đi lên từ vị trí quản lý sản phẩm, và họ triển khai hàng loạt PM để giúp điều hành công ty.
Tuy nhiên hiện nay, một số công ty từ Airbnb đến Snap cũng đang xem xét lại hoàn toàn tính hữu ích của các nhà quản lý sản phẩm, trong khi những công ty khác tuyên bố rằng quyền lực của nhà quản lý sản phẩm sẽ chỉ mở rộng trong thời đại AI. Câu hỏi đặt ra là tại sao một vai trò hầu như không tồn tại trước những năm 2000 lại trở thành một trong những sự hiện diện có ảnh hưởng và gây tranh cãi nhất trong công nghệ?
Nguồn gốc của nghề quản lý sản phẩm có từ ít nhất những năm 1930, khi Procter & Gamble tạo ra một vị trí được gọi là "brand man" có nhiệm vụ hiểu các vấn đề của khách hàng. Lấy cảm hứng từ điều này, Hewlett-Packard đã tiên phong trong vai trò quản lý sản phẩm công nghệ vào những năm 1960.
Microsoft bắt đầu tuyển dụng những người mà họ gọi là "quản lý chương trình" vào những năm 1980. Vào những năm 2000, khi các công ty như Apple, Google và Amazon mở rộng để tạo ra ngày càng nhiều sản phẩm, các nhà quản lý sản phẩm đã gia tăng. Phần cứng và phần mềm cũng trở nên phức tạp hơn và các kỹ sư và nhà phát triển xây dựng có ít thời gian hơn để tìm ra những gì thực sự hữu ích — các công ty nhận ra rằng họ cần một người tận tâm để diễn giải nhu cầu của khách hàng.
Sản phẩm trở thành con đường dẫn đến công nghệ cho những người có nền tảng trong lĩnh vực tư vấn hoặc MBA. Một "thời kỳ hoàng kim" của quản lý sản phẩm đã xuất hiện trong giai đoạn lãi suất bằng không vào những năm 2010. Các công ty đã thâu tóm nhân tài, đôi khi tuyển dụng vượt nhu cầu của họ chỉ để giữ chân những người lao động thông minh khỏi việc chuyển sang đối thủ cạnh tranh.
Các công ty công nghệ lớn trở nên phình to, trả lương cao cho các nhà quản lý cấp trung để tối ưu hóa sản phẩm và phát triển. Đại học Carnegie Mellon bắt đầu cung cấp chương trình mà họ gọi là bằng thạc sĩ đầu tiên về quản lý sản phẩm vào năm 2018. Năm sau, US News and World Report đã vinh danh quản lý sản phẩm là một trong năm công việc hàng đầu dành cho sinh viên tốt nghiệp MBA.
"Sự chuyển dịch quyền lực đã chuyển từ kỹ thuật sang quản lý sản phẩm", Hubert Palan, CEO của Productboard, một công ty cung cấp phần mềm cho quản lý sản phẩm cho biết. Đó là một phần của sự bất đồng: Những người ở phía công nghệ thường nghĩ rằng quản lý sản phẩm không hiểu cách mọi thứ hoạt động, nhưng quản lý sản phẩm có thể nghĩ rằng các kỹ sư đang xây dựng các công cụ mà mọi người thực sự không muốn hoặc không cần, ngay cả khi đó là những kỳ tích trong mã hóa.
"Người quản lý sản phẩm là trung tâm của mọi thứ", Avi Siegel, cựu quản lý sản phẩm hiện đang làm việc tại công ty khởi nghiệp Momentum của riêng mình cho biết.
Theo thời gian các nhà quản lý sản phẩm đang ngày càng được công nhận. Một nghiên cứu năm 2007 phát hiện ra rằng khi vai trò quản lý sản phẩm trở nên chính thức hơn tại các công ty, các dự án được hoàn thành gần với thời hạn hơn và có thể dự đoán được nhiều hơn.
Một báo cáo năm 2020 từ McKinsey cho biết "tạo ra một chức năng quản lý sản phẩm toàn diện" là một trong bốn điều quan trọng nhất mà một công ty có thể làm để phát triển hoạt động kinh doanh phần mềm của mình nhanh hơn. Theo ZipRecruiter, một nhà quản lý sản phẩm trung bình ở Mỹ kiếm được khoảng 160.000 USD (hơn 4 tỷ đồng). Trong khi đó, các kỹ sư phần mềm có thu nhập trung bình khoảng 147.000 USD và các chuyên gia tiếp thị công nghệ có thu nhập trung bình khoảng 87.000 USD.
Vậy tại sao hiện giờ một số công ty đang dần “ghẻ lạnh” với vị trí quản lý sản phẩm. Nhà đồng sáng lập Airbnb Brian Chesky cho biết năm ngoái rằng công ty đã kết hợp chức năng quản lý sản phẩm với tiếp thị sản phẩm. Lời kêu gọi ngày càng tăng đối với các giám đốc điều hành để chuyển sang "chế độ sáng lập" -khiến một số người đặt câu hỏi liệu họ có nên giao phó các quyết định về sản phẩm cho các nhà quản lý sản phẩm hay không.
Một phát ngôn viên của Snap đã nói với The Information vào mùa thu năm ngoái rằng họ đã sa thải 20 nhà quản lý sản phẩm để giúp đẩy nhanh quá trình ra quyết định của công ty. Các công ty nhỏ hơn cân nhắc đến tiện ích của việc đưa các nhà quản lý sản phẩm vào làm việc.
Nhưng những người khác lại cho rằng phạm vi của các nhà quản lý sản phẩm, mặc dù có thể khiến các kỹ sư tức giận, nhưng có nhiều khả năng sẽ mở rộng trên toàn ngành. "Tương lai thực sự thuộc về các nhà quản lý sản phẩm", Frank Fusco, một nhà quản lý sản phẩm chuyển sang làm CEO của một công ty phần mềm có tên là Silicon Society cho biết.
Ông cho biết khi trí tuệ nhân tạo trở nên thành thạo hơn trong việc lập trình, một số nhiệm vụ kỹ thuật có thể trở nên thừa thãi và điều đó có thể là một lợi ích cho các nhà quản lý sản phẩm. CEO Pichai, một cựu giám đốc sản phẩm, đã nói vào tháng trước rằng hơn 1/4 mã mới của Google được tạo ra bởi AI.
Fusco cho biết sự bùng nổ của AI là một vấn đề kinh điển của các nhà quản lý sản phẩm: Khách hàng thực sự muốn công nghệ này làm gì? Khi các nhà đầu tư và giám đốc điều hành đang khao khát AI và nhiều người tiêu dùng tỏ ra hoài nghi, Fusco dự đoán nhu cầu về các nhà quản lý sản phẩm sẽ tăng lên để giúp thu hẹp khoảng cách đó.
"Sự trả thù của các nhà Quản lý sản phẩm đang đến", ông nói. "Tôi mong đợi được thấy các nhà Quản lý sản phẩm trở nên có uy tín và quyền lực hơn".
