Ngày 26/11, các chuyên gia nhân khẩu học Hàn Quốc đã nhấn mạnh đến nhu cầu cải thiện sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, đồng thời giảm bớt hệ thống giáo dục có tính cạnh tranh cao của Hàn Quốc để vượt qua tỷ lệ sinh thấp đáng kinh ngạc của quốc gia này trong một hội thảo toàn cầu được tổ chức tại trung tâm Seoul.
Quá nhiều vấn đề xã hội cần giải quyết
"Hàn Quốc là một trong những quốc gia đã chi rất nhiều tiền để cố gắng nâng cao mức sinh", Michael Herrmann, cố vấn cấp cao về khả năng phục hồi nhân khẩu học tại Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ Korea JoongAng Daily bên lề hội thảo.
"Nhưng đất nước này không hỏi tại sao mọi người không sinh con và không áp dụng cách tiếp cận từ dưới lên thay vì từ trên xuống", ông nói thêm, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu lý do tại sao phụ nữ không muốn kết hôn hoặc sinh con trước khi xây dựng chính sách.
Hội thảo kéo dài 2 ngày, được tổ chức tại Văn phòng hợp tác ba bên ở trung tâm Seoul, quy tụ khoảng 70 chuyên gia từ 20 quốc gia. Được đồng tổ chức hàng năm bởi Cục Thống kê Hàn Quốc và Unfpa, Hội nghị toàn cầu lần thứ 8 về tỷ lệ sinh thấp và già hóa sẽ có 7 phiên họp tập trung vào các chủ đề như chế độ nghỉ phép chăm sóc con cái, chăm sóc trẻ em, hỗ trợ tài chính cho việc sinh con, nhà ở và sự thay đổi về chuẩn mực giới và xã hội.
Tình trạng tỷ lệ sinh quá thấp của Hàn Quốc đã thu hút sự chú ý của các chuyên gia nước ngoài
Năm ngoái, chính phủ Hàn Quốc đã chi hơn 48 nghìn tỷ won (36 tỷ USD) để giải quyết tình trạng tỷ lệ sinh đang giảm của đất nước, theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội. Số tiền này gấp đôi số tiền 24 nghìn tỷ won đã chi vào năm 2017.
Việc tăng chi tiêu diễn ra khi tỷ lệ sinh của Hàn Quốc đạt mức thấp kỷ lục là 0,72 vào năm 2023, giảm so với mức 0,78 của năm trước, đánh dấu mức thấp nhất trên thế giới. Đây là tình huống mà các chính trị gia đã gọi là tình trạng khẩn cấp quốc gia.
Herrmann cho rằng tỷ lệ sinh đang giảm là do một số yếu tố, bao gồm sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống kém, chi phí nhà ở cao và hệ thống giáo dục cạnh tranh của đất nước. Ông cũng thách thức các chuẩn mực xã hội coi hôn nhân là điều kiện tiên quyết để sinh con.
“Một cách để xem xét vấn đề này là hỏi tại sao phụ nữ không kết hôn. Nhưng câu hỏi khác là: tại sao phụ nữ không được phép sinh con ngoài giá thú?” ông nói.
Trong khi sinh con ngoài giá thú vẫn chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong tổng số ca sinh ở Hàn Quốc, con số này đã tăng đều đặn. Theo báo cáo của Cục Thống kê Hàn Quốc vào tháng 8, 10.900 trẻ sơ sinh được sinh ra ngoài giá thú vào năm 2023 - con số cao nhất kể từ khi bắt đầu thu thập dữ liệu - chiếm 4,7% trong số 230.000 trẻ sơ sinh trong năm đó. Con số này đã tăng từ 7.700 vào năm 2021 và 9.800 vào năm 2022.
Về phản ứng của Hàn Quốc đối với tỷ lệ sinh thấp, Herrmann thừa nhận chính phủ đang "rất nghiêm túc" và "đang đi đúng hướng". Tuy nhiên, ông khuyên nên xem xét kinh nghiệm của các quốc gia khác đã thực hiện các chính sách tập trung vào hỗ trợ cá nhân.
Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhắm mục tiêu vào những người trẻ tuổi và cung cấp các ưu đãi, chẳng hạn như giảm thuế cho các cặp đôi trẻ, bao gồm cả người nước ngoài. Ông cho biết: "Đó là một cách để tăng thu nhập của họ, giúp họ ổn định và làm việc tại đất nước này và có thể lập gia đình ở đây".
Muzhi Zhou, phó giáo sư về quản trị đô thị và thiết kế tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông Quảng Châu (Trung Quốc), đồng tình với quan điểm của Herrmann, nhấn mạnh rằng "phép màu giáo dục" của Hàn Quốc đã góp phần làm giảm tỷ lệ sinh của nước này.
"Người Hàn Quốc quá chú trọng đến thành công trong giáo dục", Zhou nói với tờ Korea JoongAng Daily, trích dẫn một bài báo mà bà đã xem trước đó.
Bà nói thêm rằng "mong muốn mạnh mẽ đặt cược mọi thứ vào giáo dục" đã tạo ra một động lực gia đình độc đáo ở Hàn Quốc. Không giống như nhiều quốc gia khác, các hộ gia đình nghèo ở Hàn Quốc thường có ít con hơn vì họ không đủ khả năng chi trả cho các khoản hỗ trợ giáo dục tốn kém, chẳng hạn như trường luyện thi hoặc gia sư riêng.
Áp lực xã hội quá cao đặt gánh nặng lên người Hàn
Zhou cũng chỉ ra văn hóa làm việc "độc hại" của Hàn Quốc là một yếu tố góp phần.
Bà cho biết "Văn hóa làm việc ở Đông Á - không chỉ ở Hàn Quốc - không thân thiện với gia đình và cần phải thay đổi", đồng thời ủng hộ giờ làm việc và địa điểm làm việc linh hoạt để tạo ra môi trường hỗ trợ nhiều hơn cho các gia đình.
Herrmann cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết các nguyên nhân mang tính cấu trúc như cân bằng giữa công việc và cuộc sống bằng cách thực hiện chế độ nghỉ phép chăm sóc con cái cho cả cha và mẹ để chia sẻ trách nhiệm nuôi dạy con cái.
“Nếu không có bình đẳng giới trong việc nuôi dạy con cái, phụ nữ sẽ phải làm những công việc đòi hỏi nhiều sức lực, làm việc nhà và nuôi dạy con cái. Đó không phải là lựa chọn hấp dẫn đối với nhiều phụ nữ”, ông cho biết.
Doanh nghiệp cũng vào cuộc
Tại thương hiệu mỹ phẩm Hàn Quốc Ma:nyo, nhân viên có thể nghỉ làm để chăm sóc con cái, chạy việc vặt hoặc tham gia lớp yoga hoặc chơi tennis trong giờ làm việc.
Họ được tự do quản lý lịch trình làm việc của mình, miễn là hoàn thành số giờ làm việc bắt buộc được quy định mỗi tháng, trung bình khoảng 171 giờ. Điều này tương đương với khoảng 8½ giờ một ngày.
Phó chủ tịch cấp cao của Ma:nyo, Choi Jin-ho, chia sẻ với The Straits Times rằng: "Điều quan trọng là tập trung vào nhiệm vụ công việc, thay vì giờ làm việc, vì vậy tôi nghĩ điều đó giúp công ty của tôi hiệu quả hơn".
Công ty này, nổi tiếng với sản phẩm dầu tẩy trang bán chạy nhất, đã được chính phủ Hàn Quốc vinh danh là nhà tuyển dụng mẫu mực về chính sách cân bằng giữa công việc và gia đình vào tháng 9.
Nhiều ý kiến cho rằng việc không được cân bằng cuộc sống - công việc khiến người dân có muốn cũng không dám làm cha mẹ
Thỏa thuận làm việc linh hoạt của Ma:nyo đi ngược lại xu hướng trong nền văn hóa doanh nghiệp nổi tiếng khắt khe của Hàn Quốc. 1 trong 4 nhân viên không thể rời khỏi nơi làm việc đúng giờ, một cuộc thăm dò được công bố vào tháng 10 cho thấy, với những người trả lời nêu lý do chính là khối lượng công việc quá nhiều và văn hóa công sở.
Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), người lao động Hàn Quốc làm việc trung bình 1.872 giờ mỗi năm vào năm 2023, trong khi mức trung bình của các nước OECD là 1.742 giờ.
Nguồn: Korea JoongAng Daily, The Straits Times